Genellikle 2-4 yaş arası çocuklarda sıkça görülen bir durumdur.
Bu dönem, tam da benlik ve mülkiyet gelişiminin başlayıp devam ettiği bir yaş aralığıdır. Konuyu bu yaş aralığındaki gelişimin bir parçası olarak değerlendirmek, izlemek ve ona göre yönetmek önemli bir yaklaşımdır. Bu yaşlar, çocuğun iradesini kullanmak istediği bir dönemdir. Her şeyi kendi seçmek ve yapmak ister. Eğer çocuğa belli sorumluluklar vermezsek ve seçim hakkı tanımazsak bu içinden çıkılmaz bir savaşa dönüşür. Ağlama krizleri, öfke nöbetleri de baş göstermeye başlar. Doğru iletişim yolunu bulamazsak her anımız krize dönüşebilir. Oyuncak toplamak, yatma zamanı, giysi seçmek, yemek öğünleri, ödev yapmak vb. her konuda olay çıkarır. Haz duygusu yaşayan bir çocuk engellerle karşılaştığında tepki gösterir. Çünkü “Ben bireyim.” mesajı gönderiyordur. Çocuğunuzla güç mücadelesine girerseniz kaybedersiniz. Çünkü tutarlı davranmamaya başlar ve benlik gelişimine zarar verirsiniz, çocuğunuzla ilişkiniz bozulur. Anlaşılmadığını düşünen çocuk ise inatçılığın bir üst seviyesi olan karşı olma-karşıt gelme tutumunu göstermeye başlar.
YAPIN
- Anne ve baba aldıkları kararlarda tutarlı olmalıdır. Tutarlılık çocuğun ebeveynine güvenme ihtiyacını karşılar.
- Seçenekler sunun; çocuğunuzun da kendi giyimi, beslenmesi ve oyuncaklarıyla ilgili seçme hakkı olduğunu bilmesini sağlayın.
- Tartışmak yerine konuyu sohbete dönüştürün ve sorular sarararak ilgisini dağıtın.
- Rutinleriniz olsun. Gününü planlamasını sağlayın.
- Doğru rol model olun. Çocuklar sözleri değil davranışları izler.
- Birlikte ortak alanlar belirleyin. Ödev yapmak istemiyorsa baskı yapmayın, ilişki kurmak adına ödev öncesi biraz onunla oyun oynayın. Sonra kendi sorumluluğunuz olan bir işi yapmaya gidin.
- Olumlu davranışlarını belirtin. Örneğin, ne güzel oturuyorsun, ne güzel konuşuyorsun, çok sakinsin gibi.
- Ödev yapmayı reddediyorsa dikkat süresine göre molalar planlayın. Zaman içerisinde molanın sıklığını azaltın.
- Yatma sürecinde pijamasını giymek istemiyorsa seçenek sunun. Örneğin: “Kırmızı olan mı, mavi olanı mı istersin?”
- Sakin kalmak ve anlayış göstermek şarttır.
YAPMAYIN
- İnatçı çocuk tartışmaya müsaittir. Bunu kullanmasına izin vermeyin.
- Olumsuz davranışlarını sürekli dile getirmeyin.
- Yetişkin olmanız onun üzerinde baskı kurmanızı gerektirmez.
Püf Noktaları
Çocuğunuzla doğru şekilde başa çıkmak için önce neden bu şekilde olduklarını ve onları bu şekilde yapan şeyin ne olduğunu anlamak önemlidir. Çocuğunuz kararlı mı, yoksa inatçı mı? Bu iki kavram birbirinden tamamen ayrıdır. Kararlı olmak “amaca ulaşmak” olarak tanımlanırken, inatçı olmak “herhangi bir dış baskı altında düşünce, davranış veya eylemi değiştirmeyi reddetmek”tir. İnatçılık doğuştan olabilir ve ayrıca başkalarını gözlemleyerek öğrenilen kazanılmış davranış olabilir. Ancak bu davranış, çocuğunuzu çok yönlü bir birey olarak üretken ve yumuşak bir şekilde amacına ulaşmaya kanalize edilebilir.
Yukarıdaki önerilerden sonuç alamazsanız değerlendirme seansı almanız çocuğunuzun geleceği için çok önemlidir.
Minnettarım
Zeynep hocam tüm sorunlarımızı çözdü, çocuğumuz kendini buldu. Kesinlikle tavsiye ederim.